زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

علی بن مهزیار






ابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی، محدث موثق شیعه، فقیه، مفسر و صحابی امام کاظم، امام رضا، امام جواد و امام‌ هادی (علیهم‌السّلام) بود.


۱ - معرفی اجمالی



ابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی دورقی، اصالتاً از دورق خوزستان، اهل هند، روستایی در فارس و ساکن اهواز بود. امام کاظم، امام رضا، امام جواد و امام‌ هادی (علیهم‌السّلام) را درک کرد و صحابی ایشان بود. از امام هشتم و نهم و همچنین از فضالة بن ایوب و محمد بن اسماعیل بن بزیع روایت کرده است. راویانی چون عباس بن معروف، محمد بن عبدالجبار، حسین بن اسحاق، محمد بن عیسی یقطینی و سهل بن زیاد از او نقل حدیث نموده‌اند.

۲ - شخصیت‌ روایی



علی بن مهزیار از یاران خاص امام جواد و امام‌ هادی (علیهما‌السّلام) بود و از سوی آنان وکیل برخی مناطق بود، از این‌رو توقیعاتی درباره او برای شیعیان نوشته شد که وی را مدح نمود. او در نقل روایت، ثقه و در عقیده، غیرقابل طعن است. پدرش نصرانی بود که به اسلام گروید و گفته‌اند که خود علی نیز در کودکی اسلام آورد و تشیع را اختیار کرد. از او به عنوان فقیه و مفسر تعبیر کرده‌اند.

۳ - وفات



تاریخ وفات وی روشن نیست، اما نجاشی ذیل ترجمه حریز می‌گوید: محمد بن علی انصاری از علی بن مهزیار به سال ۲۲۹ق حدیث شنیده است.

۴ - تالیفات



شیخ طوسی پس از آنکه وی را جلیل القدر و واسع الروایه توصیف کرده، می‌گوید:
او دارای ۳۳ کتاب مانند کتب حسین بن سعید اهوازی است و علاوه بر آنها کتاب‌های حروف القرآن و الانبیاء و البشارات را داراست. احمد برقی گفته است که علی بن مهزیار مصنفات حسین بن سعید را گرفته و اضافاتی در آنها ایجاد کرده است.
مجموع تالیفات وی عبارت‌اند از: التفسیر الفضائل، المثالب، الدعاء، التجمل و المروّه، المزار، الرد علی الغلاة، فضائل المومنین و برّهم الملاحم، التقیه، الزهد، الحروف، القائم، البشارات الانبیاء، النوادر، رسائل علی بن اسباط.
کتب فقهی در موضوع صلاة، زکات، صوم، حج، طلاق، حدود، دیات، عتق و تدبیر تجارات و اجارات، مکاسب، وصایا، مواریث، خمس، شهادات، صید و ذبائح شربه، نذور و ایمان و کفارات
و کتاب‌هایی در حوزه‌های دیگر مثل: وفاة ابی ذر، حدیث بدر، اسلام سلمان فارسی و به قولی فضائل امیرالمؤمنین، النقض علی علی بن اسباط الفطحی، الخصال و حدیث الاشعریه.
[۲۳] حرزالدین، محمد بن علی، مراقد المعارف، ج۲، ص۸۷.


۵ - پانویس


 
۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۳.    
۲. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۴۸.    
۳. ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۳۲۵.    
۴. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۸۱.    
۵. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۴۰۳.    
۶. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۴۱۷.    
۷. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۳.    
۸. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۱۰۷.    
۹. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۴۵.    
۱۰. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۶۰۴.    
۱۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۳.    
۱۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۲۴۷.    
۱۳. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۴۵.    
۱۴. شیخ طوسی، الفهرست، ص۸۸.    
۱۵. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۳.    
۱۶. شیخ طوسی، الفهرست، ص۸۸.    
۱۷. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۶، ص۲۵۶.    
۱۸. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۴، ص۲۸۹.    
۱۹. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۶۳.    
۲۰. حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۲۵۱.    
۲۱. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۱۷۵.    
۲۲. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲۲، ص۷۵.    
۲۳. حرزالدین، محمد بن علی، مراقد المعارف، ج۲، ص۸۷.
۲۴. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۵، ص۴۸۷.    
۲۵. جزایری، عبدالنبی، حاوی الاقوال، ج۲، ص۵۴.    
۲۶. برقی، احمد بن محمد، رجال البرقی، ص۵۵.    


۶ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۳۰-۵۳۱، برگرفته از مقاله «علی اهوازی».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.